Onderweg naar huis

Vandaag om 12.00 vertrekt (als het goed is) mijn Turkish Airlines van Kaboel naar Istanbul en vandaar door naar Amsterdam.
Mijn bagage is naar Nederland onderweg; drie grote tassen en kist via de militaire ondersteunings eenheid. Ik reis met een grote koffer in het ruim en wat hand bagage.

Ik heb mijn Afghaanse collega's een kaart gegeven

waarin ik ze hartelijk bedank voor de leerzame tijd die ik hier in Afghanistan, dankzij hen, heb meegemaakt.

Het was een enorme ervaring en ik kan het iedereen aanraden, het brengt heel wat levens ervaring.
Maar het is alleen uit te houden als je een heel sterk 'thuis front'  hebt; iemand die het je gunt om op avontuur te gaan en je met liefde laat gaan en bereid is de lasten van je afwezigheid te dragen.
Gelukkig heb ik dat en ik ben haar heel dankbaar voor haar niet aflatende steun.

Met mijn rol als 'reizende fotograaf" is het dus afgelopen.
In de afgelopen 6 maanden heb ik ruim 4000 foto's gemaakt. Het gaat lang duren om de slechte eruit te gooien en alleen de echt goede te houden. Maar het wordt een prachtig fotoboek waarin ik nog vaak zal bladeren. 

Pastorale Kunduz

Door de overvloedige regens en de sneeuw, deze winter, is er een overvloed aan water in de twee rivieren waar Kunduz tussen ligt.
Het plateau waarop de PRT ligt is natuurlijk droger dan de lager gelegen gebieden langs de rivier die echt helemaal groen zijn.
Deze oudere heer brengt zijn koeien naar het plateau waar hij ze op het droge deel (gratis) kan laten grazen.

Vanaf het plateau kan ik de vallei in kijken.
De boeren zijn het graan aan het oogsten.

Anderen zijn al klaar en rusten uit in de schaduw onder de bomen.

Maar er wordt ook alweer geploegd om het land klaar te maken voor de tweede ronde van zaaien en oogsten van dit jaar. Kunduz is een rijk landbouw gebied.

Kuchi in Kunduz

Zittend op het EUPOL hoofdbureau in Kaboel moet ik toch weer terug denken aan de Kuchi-ha die ik de laatste dag in Kunduz heb kunnen bezoeken.
De Kuchi zijn erg bedreigd in hun bestaan zoals nomaden in andere delen van de wereld dat ook zijn. Met de huidige formele landsgrenzen, en dan natuurlijk helemaal in een gebied wat onrustig is, laten de autoriteiten nu eenmaal niet toe dat hele groepen mensen lukraak de nationale grens over trekken.
Sommige landeigenaren staan ook niet toe dat de Kuchi over hun land trekken zonder een 'tol' te betalen voor het gras dat de kudde onderweg opeet. Andere landeigenaren maken het helemaal moeilijk door hekken te plaatsen.
Deze bevolkingsgroep is zo bijzonder dat ze zelfs apart in de Afghaanse grondwet zijn genoemd en bijvoorbeeld een vastgesteld aantal vertegenwoordigers in het parlement hebben. Ondanks de moeilijke situatie waarin Afghanistan verkeerd is er dus echt wel aandacht voor dit cultureel erfgoed.

Tevens was het voor mij de laatste gelegenheid een paar knuffels uit te delen.
Dat heeft steeds het ijs gebroken en maakte het leggen van contact (en het krijgen van toestemming om foto's te malen) altijd veel makkelijker.

Op de foto zie je kleine Mohammad Reza, in zijn rechter hand een stuk brood en in zijn linker een knuffel. Voor nu heeft hij even meer aandacht voor de knuffel. Maar ja voor een herder zijn knuffels natuurlijk ook eetbaar!

Dag Kunduz

Toch even een inhalertje voor gisteren. Ik kon het internet niet op in EUPOL HQ dus mist er gewoon een dag, en dat kan natuurlijk niet.
Gisteren dus met het EUPOL vliegtuig (een Beachcraft 19) van Kunduz, via Mazar e Sharif naar Kaboel gevlogen. Er was verwarring over de vertrek en aankomst tijden, maar uiteindelijk vertrok ik om half negen 's morgens in plaats van half elf. Misverstanden zijn er regelmatig omdat, wegens veiligheids aspecten, niet over 'open' lijnen (email of GSM) gecommuniceerd mag worden over vertrek en aankomst tijden of bestemmingen etc etc etc. De berichtgeving is dus vaak, op z'n vriendelijkst gezegd, cryptisch en dus aanleiding tot misverstanden.

Vanuit het toestel kon ik, bij vertrek, nog de kloof zien waarin ik de Bijeneters heb gefotografeerd en ook de oude man met zijn koeien.
Als je het weet kan je ook goed het hoogte verschil zien tussen het plateau en de lager gelegen groene velden.

Onderweg naar Mazar, waar we ook twee Duitse collega's 'verrasten' met onze vroege aankomst, was ook weer duidelijk te zien hoe geologisch rijk Afghanistan is. De diverse aardlagen en gesteenten zijn duidelijk te zien. Aan de kleuren kan een geoloog zien welke delfstoffen aanwezig zijn.
In grote delen van Afghanistan hoef je dus niet te graven voor ijzeroer of kopererts. Het grote probleem is hier het transport, er zijn weinig wegen en er is maar heel weinig spoor (hoewel dat nu vanaf Mazar wel wordt aangelegd).

Goed; maar dat was dus de laatste vlucht voor mij van Kunduz naar Kaboel.

Checking out

Intussen ben ik Kaboel aangekomen. Door problemen met de verbinding kon ik gisteren niet op internet, mijn privé laptop was geblokkeerd.
Nu is even het probleem opgelost met een WiFi verbinding in de openbare ruimte.

In Kunduz heb ik veel meegemaakt en schitterende mensen ontmoet.
Maar er was natuurlijk ook een andere zijde aan het verhaal.
Er was ook militaire activiteit te zien.

Met regelmaat zag je deze Route Clearing Packages op de weg.
De auto's zijn speciaal uitgerust om bermbommen op te sporend te vernietigen. Zij liever dan ik !
Natuurlijk is de auto speciaal ingericht om een explosie te kunnen opvangen maar toch !

Maar ook in het ruige gebied zag je patrouilles. Meestal van de Amerikanen.

Het ziet er indrukwekkend uit, en dat is het ook.
Maar de ironie blijft dat deze 'state of the art' militaire machines worden ingezet tegen guerrilla's met nauwelijks militaire uitrusting. Bermbommen, zelfmoordaanslagen en hinderlagen zijn moeilijker te bestrijden dan 'pitched battles'.

Laatste dag in Kunduz

Vandaag was dus echt de laatste dag in Kunduz.
Vanmorgen heb ik afscheid genomen van Generaal Majoor Samiullah Qatra.
Hij had een heel fraai certificaat voor me klaar, ingelijst en al.
Mijn trouwe Language Officer Khalid was er natuurlijk bij, hij is het laatste half jaar mijn ogen en oren geweest!

De Goden zijn me goed gezind want vanmiddag ging een lang gekoesterde wens plotseling, totaal onverwacht, in vervulling.
Ik had altijd een keer de Kuchi willen zien, de nomaden in noordelijk Afghanistan.
De afgelopen jaren heeft deze bevolkingsgroep het extra zwaar gehad. Het zijn geen zigeuners (die wonen ook in Afghanistan) maar dit zijn echte nomaden die met hun kuddes door het land trekken op zoek naar goede weide voor hun vee.

Een collega vertelde mij dat hij Kuchi gezien had vlak bij een check point  hier in de buurt. Samen met Khalid ben ik dus snel op onderzoek uitgegaan en ja hoor. Een hele groep Kuchi, met hun vee, op een paar kilometer van de PRT.

De laatste HEMA beertjes uitgereikt aan de Kuchi kinderen en daarna een groepsfoto genomen door Khalid natuurlijk.

Echt een hele mooie afsluiting van mijn verblijf in Kunduz provincie.
Morgen vroeg; vlucht naar Kaboel.

Kijk mamma, zonder handen

In Nederland is het een bijzonderheid als iemand zijn paard kan berijden zonder een zadel.
Nog bijzonderder is het als iemand een paard kan berijden zonder hoofdstel, teugels en bit.
Dat zijn zelfs show nummers op concoursen.
Hier in Afghanistan is heel normaal.
Niet alleen dat je je rijdier berijdt zonder zadel en een hoofdstel maar ook dwars door het verkeer - over verkeersmak gesproken.

Overigens is dit een heel mooie ezel, gezond, glanzend en helemaal op zijn gemak.
Ook zie je groepjes jongens op ezeltjes. Meestal is dat niet voor recreatie maar voor werk, het ophalen van zakken met voer voor de beesten of geselecteerd afval.

Maar lollig is het wel als je ze op je af ziet galopperen!
De ezeltjes zijn natuurlijk prima geschikt voor het terrein hier. Ze hebben kei harde hoefjes en natuurlijk maakt de droogte en de warmte ze niet uit.

Mooie lange oren ! En attent.

Bijeneter

Ik had er nog nooit van gehoord maar een collega zei me dat hij een wand had gevonden waar Bijeneters in nestelen!
Nu moesten we toch, precies daar, de positie vastleggen waar een check point naar toe verplaatst moet worden dus dat kwam goed uit.
In de zand/klei wand van een weggetje dat van het plateau naar wat huisjes toe voert kan je, in de rechter wand, heel duidelijk de gaten zien zitten.

En, wat ik niet gewend ben in Afghanistan, er was een oorverdovend gekwetter van vogels.
De meeste gaten waren bezet door kleinere vogels, maar op aanwijzing van mijn collega zag ik ineens de Bijeneter naar de wand toevliegen.
Helaas is de foto niet erg scherp, mede door de afstand, maar vooral omdat ik niet de tijd kreeg echt goed scherp te stellen (de kiezels in de achtergrond zijn scherper dan de vogel!!).

Maar toen ie weer weg vloog kon ik goed zijn schitterende verendek zien, iets als een IJsvogel maar dan 4 of 5 keer zo groot ! Prachtig.
De Bijeneter eet dus inderdaad bijen, maar ook wespen en andere grote insecten die hij in de lucht vangt. Dus hij is best wel nuttig. Hij komt tegenwoordig, door de klimaat verandering, ook in Nederland voor als incidentele migrant.
De nesten liggen aan het einde van een zelf gegraven gang van wel een meter lang!

Als de rust is hersteld kom ik terug als toerist, gaan we hele mooie vogel foto's maken, in alle rust, zonder scherfvest aan en zonder pistool aan mijn riem.
Het is zo'n prachtig land !

IJS

Vandaag begon de dag koel in Kunduz.
Helaas niet in heel Afghanistan waar bij het kunstmatige meer Qargha een aanval op een hotel plaats had. De Taliban doodde daar een groot aantal Afghaanse burgers. Een laffe aanslag op een 'soft target', primair gericht op Afghanen - er zijn daar alleen overdag een paar buitenlanders - en dan alleen door de weeks. Donderdag avond en vrijdag is het meer voor de Afghanen die de warmte van de stad ontvluchten. Hun enige ontspannings mogelijkheid op rij afstand van de stad.
Ik ken de plaats, we zijn er regelmatig geweest.

Maar terug naar Kunduz. Nu is het weer warm. En ik kan alleen maar denken aan IJS !!
Aan ijsverkopers geen gebrek in de stad.
Overal zie je standjes met staven ijs. De verkoper heeft een handzaag en zaagt op verzoek een stuk af.

Waarschijnlijk zou een westerling binnen een paar uur dood zijn als hij dat waterijs zou oplikken!

Deze staaf is bijna op ! Ben ik nog op tijd ?

Een paar honderd meter verderop ligt onder deze laag van isolatie, plastic en oude dekens nog een verse voorraad!
Verkoeling, maar niet voor mij.

Katoen

In Kunduz kan je op verschillende plekken mensen bezig zien met hun katoen oogst.

Eerder was ik al een keer op de (eens) grote katoen fabriek, de SpinZar fabriek waar vroeger duizenden mensen in Kunduz werk vonden. Maar na de verkoop van de fabriek aan een Frans consortium in 2002 is de productie daar bijna volledig ingestort.

Maar katoen wordt nog steeds verbouwd in de velden rond Kunduz.

De teloorgang van de SpinZar fabriek heeft wel tot gevolg dat de katoen bewerking weer kleinschalig wordt bedreven. Bij sommige qala's zie je de grote zakken met katoenpluis staan. Daar wordt in huisvlijt de pluis van de pit gescheiden. De pitten worden geperst voor de olie en de restanten worden als veevoer gebruikt (zoals bij ons de 'vlaskoeken').
De zakken zijn meer dan mans hoog.

Op straat kom je regelmatig karretjes tegen waarin de zakken met pluis voor verdere verwerking worden getransporteerd.

Dienst honden

Ik heb al een keer iets geschreven over diensthonden.
Onze Duitse collega met zijn hond in het EUPOL vliegtuig als of het de gewoonste zaak van de wereld is (zie mijn blog van 25 april).
Maar het leger beschikt ook over honden.
Het is een indrukwekkend gezicht om de geleiders en de honden samen te zien.
De honden helemaal op hun gemak tussen de mensen en tussen al het militaire materieel.

En in een macho wereld met uniformen en badges kunnen de honden natuurlijk niet achterblijven.
Vandaar dat zij op hun tuigje ook een badge hebben.

Op Kandahar Airfield (KAF) is een klein monument ter nagedachtenis aan de diensthonden die in Afghanistan zijn gesneuveld.

Lapis Lazuli

Lapis lazuli is een halfedel steen met een mooie blauwe kleur.
Al vanuit de oudheid wordt de beste Lapis Lazuli in Afghanistan gevonden.
De Egyptenaren importeerden de steen al, denk dan bij voorbeeld aan de inleg met Lapis in het doden masker van Tut Anch A Moon.

Op de locale markten in Kaboel en Kunduz wordt het in overvloed aangeboden. In alle soorten. kwaliteiten en maten. Geslepen, gepolijst, ruw. Blokken, bollen, hangers, doosjes.
Vaak zijn de stenen licht goud gespikkeld. Helaas is het geen echt goud maar pyriet. En zoals met alles te veel niet nooit goed. Dus Lapis lazuli met te veel pyriet/goud schittering is minder gewild. 
Kleine hoeveelheden pyriet helpen wel om de fake lapis (blauw plastic) te scheiden van de echte en daarom brengt wat goudschittering de waarde niet naar beneden.
Witte aders (calciet) verlagen de waarde van de steen.

Lapis heeft ook een esoterische waarde.
Lapis lazuli is een hele spirituele steen. Het bevordert spirituele kracht, spirituele vaardigheden, astraal reizen, verlichting, wijsheid en geeft innerlijke rust en vrede. De steen maakt eerlijk, oprecht en helpt innerlijke waarheid vinden en deze accepteren. Het helpt je jezelf zijn en je eigen weg bewandelen. De steen bevordert creativiteit, objectiviteit en helderheid van geest. Het heeft een positief effect op vriendschappelijke en liefdesrelaties. Lapis lazuli heeft een sterke werking op de keel en het keel chakra (5e) en stimuleert hierdoor het uiten van je mening, emoties en dingen die je dwars zitten. Fysiek helpt lapis lazuli klachten van keel, strottenhoofd, schildklier en stembanden. Het heeft een positieve werking op migraine, slaapproblemen, duizeligheid, stress, het immuunsysteem, het gehoor en verlaagt de bloeddruk.


Dus ja ? De prijs van zo'n steen ...... is dus eigenlijk niet belangrijk.

De wereld draait door

Als je een tijdje in Afghanistan rond loopt verwonder je je steeds dat het leven hier gewoon door gaat. Wat er ook gebeurt, hoeveel tegenslag er ook is.
De Afghanen laten zich makkelijk uit het veld slaan.
Al in 1809 schreef Mountstuart Elphinstone (een Britse ambtenaar/reiziger/spion) uit de mond van een Afghaan op: Wij kunnen leven met onenigheid, we kunnen leven met bedreigingen, we kunnen leven met bloed (vergieten), maar we kunnen nooit leven met een meester.

De wereld draait door ....

maar soms is het als of dat volkomen aan Afghanistan voorbij gaat.
Wat is er, sinds 1809, in de belevings wereld van de Afghanen veranderd ?

Is het erg als de Afghaan gewoon Afghaan blijft ? Of moet hij ook in een Mercedes?

Road Clearing Package

Toen we vanmorgen van de PRT naar Kunduz reden kwam er een heel konvooi ons te gemout.
Het eerste voertuig is zodanig uitgerust dat het eventuele explosieven voor het voertuig tot ontploffing brengt (zonder het voertuig zelf of de volg-voertuigen te beschadigen).

Je moet toch maar lef hebben om dit soort voertuigen te besturen.
Alle wegen worden op gezette tijden (en natuurlijk juist ook op ONgezette tijden) geveegd / gecontroleerd op de aanwezigheid van bermbommen en IED's.

Vrijdag, luie dag

Vrijdag is ons weekeinde.
Beetje uitslapen dus (maar dan krijg je geen ontbijt - want de Duitse Kuechen Meister is niet zo klant gericht dat je in het weekeinde later mag ontbijten), misschien naar de lokale markt (maar ja die heb ik al x keer gezien en ik heb alles al gekocht wat er maar te kopen valt), foto's selecteren, beetje lezen etc.
Lui dus.

Op de appel plaats wappert de Nederlandse vlag naast de Afghaanse.
Toch wel een mooi gezicht.

Doet je toch wel wat !
En bij de foto's is dit wel weer het smoeltje van de week.

Oh moeder, wat is het heet

Het was weer een mooie dag in Kunduz stad, maar wat is het heet !
Het is nu meer dan veertig graden.
's-Ochtends is het nog te doen en is er verkeer op de straten maar na een uur twaalf lijkt het wel uitgestorven. Zelfs voor de Afghanen wordt het nu toch wel warm.

Kunduz High Street was gezellig druk
En onder het wakend oog van de collega's is het er echt wel veilig.

Kijkend naar al dat verkeer en bedrijvigheid vraag je je soms wel af; waar gaat iedereen naar toe ? Wat doen ze allemaal ?

Bij voorbeeld deze heren ?
Heeft deze meneer een boedelbak gehuurd omdat zijn dochter gaat studeren en op kamers gaat wonen ?

in de lucht

Het luchtruim rond Kunduz is van 's-morgens vroeg tot midden in de nacht goed bezet!
Op de PRT heben we een eigen landing zone voor heli's.
Er staan de ambulance heli's maar ook buiten noodgevallen wordt er flink gebruik van gemaakt.

Omdat het hier toch al zo'n stof boel is kan je beter uit de buurt blijven als er een gaat landen of opstijgen.
Meest vliegen ze ook in koppeltjes zodat er altijd een back up is als een van de twee in de problemen komt.
Vaak is het een Black Hawk en een Chinook.
Soms vliegt er zelfs nog een vogel mee! Wel op passen geblazen voor de vogel!

Ze lijken groot maar als je erin zit is het toch wel even je adem inhouden.

En 's-avonds komen de kleintjes in de lucht. De "Little Birds" van onze geheime broeders.
Deze kleine heli's kunnen zelfs onbemand vliegen! Raar gezicht als je ze echt helemaal leeg over het kamp ziet vliegen. Soms zitten er zelfs mensen op de skids, op speciale stoeltjes buiten de heli zelf.

Kijk maar even op Google - ik verklap geen geheimen!

Avond

Gisteren was er een aardbeving. In het dorp Sayi Hazara vielen ongeveer 100 doden door aardverschuivingen. De aardbeving was ergens midden in de Hindu Kush. We konden de schokken hier goed voelen maar op de PRT waren er geen persoonlijke ongelukken of schade. Ook in de stad heb ik geen schade gezien. Het centrum was zo'n 150 kilometer hier vandaan.

De avond valt.
Vanuit een van de wachttorens van ons kamp kijk ik naar Kunduz stad.

De schildwacht is geprivatiseerd, ge-outsourced !
Leuke jongers die een liedje in het Dari staan te zingen terwijl ik foto's maak.
Of ik ook even een foto van hen wil maken ?

Tuurlijk, zij waken opdat ik kan slapen !
Vigilat ut quiescant.

Andere beelden

Vandaag werd mij gevraagd een foto te maken van een aantal collega's van de Afghaanse politie voor een  publieke campagne. Leuk. Dan krijg ik beelden voor de geest van politie mensen die toenadering zoeken naar de bevolking, handen schudden, glimlachen en vriendelijkheid uitstalen. Zoiets als ik eerder op 7 juni op mijn blog zette ...
Of zoals hier (nu zijn het HEMA beestje, de Pooh Bears waren op bij Blokker).
Amzimullah was er erg blij mee en de collega heeft problemen met zijn overhemd!

Nee, de collega's van de Afghaanse politie hebben liever een wat martialer imago.

Het moest dus iets worden mensen met helmen, scherfvesten en Kalashnikovs.

Zo iets dus!

Mag van mij.
Ik bem geen Afghaan en ik kan dus moeilijk begrijpen wat het meeste aanspreekt bij de Afghaanse burgerij! Afghan ownership, de Afghaan op de bestuurdersstoel, daar gaat het om.
En als dit is wat de Afghaanse burger een gevoel van veiligheid en geborgenheid geeft?
Prima, dan gaan we ervoor.

K(l)eurig gekleed

Het blijft me steeds weer opvallen hoe verzorgd de burgers in Kunduz stad zich kleden.
Een paar dagen geleden kwam ik deze heer tegen.
Hoe schoon en goed verzorgd hij eruit ziet.
Kennelijk heeft hij zijn kleding voor de dag met zorg gekozen en is ook zijn sjaal gekozen in kleuren die goed samen gaan met de rest van zijn kostuum.

Mooi Kunduz

Gisteren een dag met een smet erop. De aanslag op het kantoor van de aanklager!
Natuurlijk gruwelijk, maar bij ons is de 'bunker rechtbank' ook streng beveiligd. Dat is blijkbaar zelfs in ons eigen land noodzakelijk! En het gebouw van het parket in Amsterdam is ook beschoten met een projectiel.
Maar er is veel meer te zien in Afghanistan en in Kunduz.
En dat zijn veel dingen bij waar je best vrolijk van wordt.
Kijk eens naar deze jochies!

Voor hun generatie zijn we hier!

Maar ook andere plaatjes blijven boeiend.